امروزه عواملی مانند تغذیه نامناسب و سبک زندگی کم تحرک سبب شده که چاقی مفرط بلای جان بسیاری از ما شود. چاقی به شدت بر اعتماد به نفس و کیفیت زندگی تاثیر منفی میگذارد، اما این کوچکترین آسیب اضافه وزن است. چاقی مسبب بسیاری از بیماریهای خطرناک و به ویژه سکته قلبی و مغزی است. با توجه به خطرات و عوارض اضافه وزن، ما در این مطلب به مروری بر انواع درمانهای چاقی خواهیم پرداخت.
شما با مطالعه این متن میتوانید ضمن آشنایی با مضرات چاقی، انواع روشها و عملهایی که به کاهش وزن کمک میکنند را بشناسید.
فراموش نکنید که سلامت شما در گرو حفظ تعادل وزنتان است. با این حال، در بسیاری از موارد، رسیدن به این هدف کار سادهای نیست و شما نیازمند کمک حرفهای و پزشکی هستید. خواندن این مطلب به شما کمک خواهد کرد که با کسب آگاهی بیشتر، بهترین تصمیمات را برای سلامتی خود اتخاذ کنید، پس در ادامه همراه ما باشید.
چرا باید به دنبال انواع درمانهای چاقی باشید؟
اضافه وزن یکی از مشکلاتی که عوارض زیادی را به همراه دارد و ممکن است سلامت شما را به خطر بیندازد. اضافه وزن و چاقی زیاد میتواند این بستر را برای برخی بیماریها آماده کند و سلامت شما را به شکلی جدی تهدید کند.
به همین دلیل است که بیشتر افراد چاق برای حفظ سلامتی خود به دنبال انواع درمانهای چاقی هستند و تلاش میکنند که به وزن ایدهآل خود برسند. چاقی ممکن است به دلایل مختفی مثل، رژیم غذایی، سبک زندگی کم تحرک، عوامل ژنتیکی، به هم ریختگی هورمونها، وضعیت سلامتی یا استفاده از برخی داروها به وجود بیاید و مشکلات زیر را به وجود بیاورد:
1. بیماریهای قلبی و سکتههای مغزی
چاقی زمینه مناسبی را برای فشار خون بالا فراهم میکند، همچنین باعث میشود که سطوح غیر طبیعی از میزان کلسترول در خون مشاهده شود، این موارد احتمال بیماریهای قلبی و سکته در افراد چاق را چندین برابر میکند.
2. دیابت نوع 2
اضافه وزن روی نحوه استفاده برن از انسولین برای کنترل سطح قند خون تاثیر میگذارد و آن را دچار اختلال میکند، به همین دلیل ممکن است که بدن نسبت به انسولین مقاومت نشان دهد و فرد چاق را به دیابت مبتلا کند.
3. سرطانهای خاص
چاقی همچنین با برخی سرطانها رابطه دارد و به خوبی زمینه را برای رشد سلولهای سرطانی فراهم میکند. افراد چاق ممکن است به سرطانهای رحم، دهانه رحم، آندومتر، تخمدان، سینه، روده بزرگ، رکتوم، مری، کبد، کیسه صفرا، پانکراس، کلیه و پروستات مبتلا شوند، به همین دلیل نیاز است که حتما انواع درمانهای چاقی را بشناسید.
4. مشکلات گوارشی
اضفه وزن تاثیرات بسیار عمیقتری مثل با مشکل مواجه کردن دستگاه گوارش را هم نیز دارد. سوزش سر دل، بیماری کیسه صفرا و مشکلات کبدی از جمله مواردی هستند که اضافه وزن علت آنها است.
5. آپنه خواب
آپنه خواب یک اختلال جدی است که در آن فرد تنفسهای مکرری را در طول خواب تجربه میکند و تنفس قطع و شروع میشود. این اختلال در افراد چاق بیشتر اتفاق میافتد.
6. آرتروز
اضافه وزن علاوه بر تحریک التهاب در بدن، فشار وارد بر مفاصل تحمل درد را نیز دوچندان میکند. این وارض در نهایت ممکن است به عوارضی مانند آرتروز تبدیل شود.
معرفی آسانترین انواع درمان چاقی
چاقی مانند هر مشکل دیگری دارای راه حل مخصوص به خود است. راههای زیادی برای لاغری و از دست دادن وزن وجود دارد، اما این مسئله که چه راه حلی برای شما مناسب است، ممکن است با چالش روبرو شود.
برخی رژیمها برای افرادی مناسب ایت که میخواهند وزن زیادی را از دست بدهند، اما برخی رژِیمها سبک هستند و باعث نمیشوند که فرد وزن زیادی را از دست بدهد.
بر اساس گفتههای مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC)، از دست دادن حتی 5 تا 10 درصد از وزن بدن نیز مزایای فوقالعادهای را به همراه دارد، به همین دلیل نیاز است که حتما برای به دست آوردن و حفظ سلامت خود، انواع راه درمان چاقی را بلد باشید.
1. تغییرات و اصلاح رژیم غذایی
یکی از اصلیترین عواملی که باعث میشود فردی به اضافه وزن مبتلا شود، مصرف بیش از اندازه کالری در طول روز است. زمانی که فرد کالری بیشتری را نسبت به نیاز بدن خود دریافت میکند، باعث میشود که کالریهای اضافی جذب شوند و در طولانی مدت فرد را به چاقی مبتلا کند.
برخی از مواد غذایی، به خصوص غذاهای فرآوری شده حاوی مواد افزودنی با فروکتوز بالا هستند که میتواند زمینه را را برای انباشته شدن چربیهای اضافی فراهم کند. کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده و کاهش مصرف غذاهایی که قند و چربی بالایی دارند، راهحلی مناسبی است برای اینکه بخواهید وزن خود را کاهش دهید.
شما میتوانید به جای استفاده از این مواد غذاییهای پر کالری از مواد غذاییهایی که فیبر بالایی دارند، مثل سبزیجات، میوهها و …. استفاده کنید. یکی از بزرگترین مزیتهای مصرف مواد غذایی پر فیبر این است که بدن شما زودتر احساس سیری میکند و میل شما را برای مصرف غذاهای پر کالری از بین میبرد، همچنین مصرف مواد غذایی فیبردار، کالری کمتری را به همراه دارد.
یکی دیگر از مزیتهای مصرف مواد غذایی فیبردار این است که فرد، مدت زمان زیادی را احساس سیری میکند، چون این مواد غذایی انرژی خود را کندتر آزاد میکند.
شما میتوانید برای تغییر رژیم غذایی خود از یک پزشک یا متخصص تغذیه کمک بگیرید و با توجه به شرایط بدنی و میزان وزن اضافی برنامه غذایی مخصوص به خود را دریافت کنید.
2. فعالیت بدنی
از دست دادن کالری در هر حالتی اتفاق میافتد، حتی ممکن است فرد در حالت نشسته یا خوابیده هم کالری از دست بدهد، اما فراموش نکنید که هرچه فعالتر باشید، کالری بیشتری را از دست میدهید. همانطور که میدانید ورزشهای بسیار متنوعی برای اینکه بخواهید فعالیت بدنی خود را دو چندان کنید وجود دارد، اما شما میتوانید با اضافه کردن موارد سادهای که در ادامه به آنها اشاره میکنیم، فعالیت بدنی خود را افزایش دهید:
- تند راه رفتن به طوری ضربان قلب شما بالا برود.
- شنا کردن
- استفاده از پلهها به جای آسانسور
- زودتر از تاکسی یا مترو پیاده شوید و یک قسمت از مسیر را پیاده طی کنید.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها پیشنهاد میکند که در روزهای هفته 60 تا 90 دقیقه فعالیت با شدت متوسط انجام دهید. افرادی که عادت به ورزش ندارند یا به دلیل مشکلات سلامتی یا حرکتی برایشان دشوار است که فعال باشند، باید حتما در مورد نحوه ورزش خود با یک متخصص مشورت کنند.
توجه داشته باشید، فردی که عادت به ورزش کردن ندارد، نباید با یک فعالیت خیلی شدید شروع کند، زیرا این مورد میتواند بر سلامت فرد تاثیر منفی بگذارد. فراموش نکنید که از میان انواع درمان چاقی شما باید همواره به دنبال مناسبترین راه برای خود باشید.
3. استفاده از داروهای کاهش وزن
یکی دیگر از انواع درمان چاقی، مصرف داروهای لاغری است. گاهی ممکن است پزشک داروهایی را برای کمک به کاهش وزن تجویز کند. خوردن داروهای لاغری ممکن است با مشکلاتی همراه باشد، به همین دلیل پزشک فقط در موارد خاصی قرص کاهش وزن را تجویز میکند. پزشک معمولا این کار را فقط در صورتی انجام میدهد که:
- تغییرات رژیم غذایی و ورزش هیچ تاثیری بر کاهش وزن فرد نگذاشته باشد.
- وزن بالا به شدت سلامتی فرد را تهدید کند
موسسه ملی بهداشت خاطر نشان میکند که تنها مصرف داروها برای کاهش وزن نمیتواند موثر باشد و داروها زمانی نتایج مثبتی را حاصل میکنند که در کنار رژیم غذایی کم کالری و ورزشهای مناسب و پیوسته مصرف شوند.
همانطور که گفتیم داروهای لاغری ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشند که در ادامه به شایعترین آنها اشاره میکنیم:
- علائم گوارشی مثل مدفوع چرب، افزایش یا کاهش دفع مدفوع در طول روز
- ممکن است سیستم تنفسی فرد با مشکل مواجه شود.
- احساس ضعف در ماهیچهها و مفاصل
- احساس سردرد و سرگیجه
عملهای جراحی یکی از موثرترین انواع درمان چاقی
جراحی کاهش وزن به عنوان جراحی چاقی و متابولیک نیز شناخته میشود. این اصطلاحات به خاطر تاثیری که این عملها بر وزن بیماران و سلامت متابولیسم (تجزیه غذا به انرژی) میگذارد، مورد استفاده قرار میگیرد.
این عملها علاوه بر اینکه روی درمان چاقی تاثیر مثبتی میگذارند، این توانایی را دارند که دیابت، فشار خون بالا، آپنه خواب، کلسترول بالا و بسیاری از مشکلات دیگری که با چاقی همراه هستند را درمان کند و از مشکلاتی جدی که ممکن است در آینده برای فرد پیش بیاید، جلوگیری میکند.
انجام عملهای جراحی یکی از بهترین درمانهای مطالعه شده در پزشکی مدرن است. جراحان با استفاده از تکنیکهای کم تهاجم، برشهای مناسبی را ایجاد میکنند. این پیشرفتها این امکان را برای بیمار فراهم میکند که عمل خود را با درد کمتر، عوارض محدودتر، بستری کوتاه مدت در بیمارستان و کسب بهبودی سریع تجربه کند.
در نظر داشته باشید که این عملها بسیار ایمن هستند و عوارض بسیار کمتری را به نسبت جراحیهای عمومی مثل برداشتن کیسه صفرا و هیسترکتومی را در فرد ایجاد میکند.
هدف اصلی عملهای اصلاح معده و روده برای درمان چاقی و بیماریهای مرتبط با آن است. این عملها ممکن است معده را کوچکتر کند و همچنین بخشی از روده را دور بزنند. این تغییرات باعث میشوند که مصرف غذا کاهش پیدا کند و نحوه جذب غذا را توسط بدن تغییر میدهد که باعث میشود احساس گرسنگی کمتر اتفاق بیوفتد.
عملهای جراحی متنوعی وجود دارد که در ادامه روشهای رایجی که توسط انجمنهای جراحی متابولیک و چاقی آمریکا تایید شده است را برای شما فهرست کردهایم:
1. عمل جراحی اسلیو گاسترکتومی
عمل جراحی گاسترکتومی یا اسلیو لاپاروسگوپی که اغلب به نام عمل اسلیو معده شناخته میشود، یکی از موثرترین انواع درمان چاقی است. در عمل اسلیو معده تقریبا 80 درصد معده برداشته میشود و تنها مقداری از معده باقی میماند که به اندازه و شکل یک موز است.
روش انجام این عمل
معده از اندامهای اطراف خود آزاد میشود. برشهای جراحی برای برداشتن 80 درصد معده ایجاد میشوند که معده را بسیار کوچک میکند.
نحوه فعالیت معده بعد از اعمال تغییرات
معده جدید غذا و مایعات کمتری را میتواند در خود نگهداری کند، به همین دلیل به غذای کمتری نیاز دارد که باعث میشود کالری کمتری دریافت شود. در این عمل بخشی از معده که هورمون گرسنگی را ترشح میکند، برداشته میشود، به همین دلیل عمل اسلیو تاثیر بسیار زیادی بر متابولیسم بدن دارد. این عمل جراحی احساس سیری را افزایش و احساس گرسنگی را کاهش میدهد و اینگونه باعث میشود که بدن وزن نرمالی را به دست بیاورد و کنترل مقدار قند خون بدن را کنترل کند.
مزایای جراحی اسلیو معده
مهمترین مزایای جراحی اسلیو معده به شرح زیر است:
1- زمانی جراحی از نظر فنی بسیار کوتاهتر است
2- بیماران خاص با شرایط پزشکی پرخطر هم میتوانند این عمل جراحی را انجام دهند.
3- این عمل باری بیمارانی که به چاقی شدید مبتلا هستند، بسیار مناسب است.
4- به عنوان پلی برای عملهای بای پس معده یا روشهای SADI-S مورد استفاده قرار میگیرد.
5- کاهش وزن موثر و بهبود شرایط مرتبط با چاقی
معایب عمل اسلیو معده
از مهمترین معایب این جراحی میتوان به شایعترین آنها اشاره کرد:
1- قابل برگشت بودن حجم معده
2- ایجاد رفلاکس و سوزش قلب
3- این روش جراحی به نسبت روشهای دیگر جراحی تاثیر کمتری بر متابولیسم بدن دارد.
2. عمل جراحی بای پس معده Roucx-n-Y (rygb)
عمل بای پس معده بیش از 50 سال است که انجام میشود و یکی از معروفترین انواع درمان چاقی به حساب میآید که بسیار موثر است.
روش انجام این عمل
ابتدا معده در قسمت بالای خود به کیسهای کوچکتر تقسیم میشود، درست به اندازه یک تخم مرغ. قسمت بزرگتر معده به صورتی قرار میگیرد که نتواند غذا را ذخیره یا هضم کند. در مرحله دوم روده کوچک نیز برش داده میشود و به کیسه معده جدید وصل میشود تا غذا بتواند برای دفع عبور پیدا کند.
آن قسمت از روده کوچک که معده بای پس یا بزرگتر را خالی میکند تقریبا 3-4 فوت پایینتر به روده کوچک متصل میشود که در نهایت باعث میشود، اتصال روده شبیه به شکل Y ایجاد شود. در نهایت اسیدهای معده و آنزیمهای گوارشی از معده دور میزنند و در قسمت اول روده کوچک با غذایی که خورده شده مخلوط میشوند.
نحوه فعالیت معده بعد از اعمال تغییرات
عمل بای پس معده که یکی از موثرترین انواع درمانهای چاقی است، به روشهای مختلفی عمل میکند، مانند دیگر عملهای لاغری، در این عمل هم معده جدید کوچکتر است، به همین دلیل غذای کمتری را میتواند در خود نگه دارد و دریافت کالری را کاهش میدهد.
در عمل بای پس معده غذا با قسمت اول روده کوچک تماس پیدا نمیکند، به همین دلیل جذب غذا با محدودیت شدیدی مواجه میشود. مهمترین نکتهای که در این عمل جراحی وجود دارد، این است که با تغییر دوره غذایی از طریق دستگاه گوارش، تاثیر عمیقی در کاهش گرسنگی و افزایش حس سیری گذاشته میشود، به همین دلیل بدن این اجازه را پیدا میکند وزن مناسب خود را حفظ کند.
تاثیر زیادی که این عمل جراحی بر هورمونها و سلامت متابولیک بدن میگذارد، باعث میشود که حتی قبل از لاغری دیابت بزرگسالان بهبود پیدا کند.
این عمل همچنین به بیماران ریفلاکس (احساس سوختگی قلب) کمک میکند و علائم آن به سرعت بهبود پیدا میکند. کسانی که این عمل را انجام میدهند، باید غذاهای مناسبی را مصرف کنند و از مصرف تنباکو و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن و ناپروکسن خودداری کنند.
مزایای جراحی بای پس معده
از مهمترین مزایای این جراحی میتوان به این موارد اشاره کرد:
1- کاهش وزن قابل اعتماد و طولانی
2- موثر در بهبود شرایط مرتبط با چاقی
3- تکنیکی کاملا استاندارد در انواع درمانهای چاقی
معایب عمل بای پس معده
از مهمترین ضررهایی که این عمل میتواند داشته باشد، میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
1- از نظر فنی در مقایسه با عمل اسلیو معده یا نوار معده، پیچیدهتر است.
2-کمبود ویتامین و مواد معدنی در این معده بیشتر از عملهای دیگر به وجود میآید.
3- عوارضی در معده کوچک به وجود میآید و امکان دارد که روده کوچک با انسداد مواجه شود.
4- خطر ایجاد زخم، به ویژه زمانی که از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا تنباکو استفاده شود.
3. عمل حلقهگذاری قابل تنظیم در معده (AGB)
این نوع عمل یکی از روشهای نسبتا جدید انواع درمانهای چاقی است که از سال 2001 در ایالت متحده انجام شد. حلقه قابل تنظیم دستگاهی است که جنس سلیکونی دارد، این حلقه در قسمت بالایی معده قرار میگیرد تا میزان غذای مصرفی فرد را محدود کند.
تاثیری که این عمل جراحی بر لاغری و بیماریهای مرتبط با چاقی میگذارد، معمولا کندتر از روشهای دیگر اتفاق میافتد، به همین دلیل باعث شده خیلی مورد انتخاب افرادی که دچار چاقی هستند، قرار نگیرد.
روش انجام این عمل
حلقهای که قابل تنظیم است در قسمت بالایی معده قرار میگیرد و یک سوم معده را از مابقی معده جدا میکند. این حلقه در قسمت بالایی معده قرار میگیرد.
نحوه فعالیت معده بعد از اعمال تغییرات
بعد از انجام این عمل احساس سیری به اندازه دهانه بین یک سوم معده که جدا شده با بقیه معده بستگی دارد. اندازه دهانه را میتوان با تزریق مایع به زیر پوست تنظیم کرد.
در این نوع عمل جراحی غذا به طور معمول از معده عبور میکند، اما زمانی که میخواهد از حلقه عبور کند با محدودیت روبرو میشود، به همین دلیل خیلی زودتر به فرد احساس سیری دست میدهد.
این روش جراحی در برابر دیابت نوع 2 موفق است، اما تاثیرات بسیار کمی بر متابولیسم بدن میگذارد.
مزایای حلقهگذاری برای لاغری
از مهمترین مزایای حلقهگذاری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- تجربه کمترین میزان عوارض در روزهای اول بعد از جراحی
2- اسن عمل بدون اینکه معده یا روده برش بخورد انجام میشود.
3- بیماران میتوانند بلافاصله بعد از عمل جراحی به خانه بروند.
4- در صورت امکان میتوان حلقه را خارج کرد.
5- احتمال کمترین خطر کمبود ویتامین و مواد معدنی
معایب حلقهگذاری معده
این عمل که یکی از کم عوارضترین انواع درمانهای چاقی است، ممکن است دارای معایبی باشد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
1- در طول درمان ممکن است نیاز باشد، فردی که دارای اضافه وزن است چندین بار به پزشک مراجعه کند.
2- کاهش وزن کندتر و کمتر نسبت به سایر روشهای جراحی دیگر
3- خطر حرکت حلقه و یا آسیب به معده در طول زمانی که حلقه در معده وجود دارد.
4- ممکن است مشکلاتی را در بلع ایجاد کند و باعث بزرگ شدن مری شود.
سخن پایانی
چاقی دشمن شماره یک سلامتی است! امروزه هیچ عاملی مانند اضافه وزن نمیتواند سلامت شما را تهدید کرده و در معرض ابتلا به بیماریهای خطرناک قرار دهد. جدا از این، برخورداری از وزنی ایده آل، شرط اساسی و ابتدایی برای داشتن ظاهری متناسب و جذاب است.
همه این موضوعاتی که ذکر کردیم، دلایل قانع کنندهای خواهد بود که ما به دنبال مقابله با اضافه وزن خود باشیم. با اینکه ورزش و رژیم عذایی مناسب، معمولترین روشها برای کاهش وزن هستند، اما متاسفانه همواره نتیجه بخش نخواهند بود. در برخی از موارد، فرد قادر به کاهش وزن خود از روشهای معمول نیست و نیازمند کمک حرفهای و پزشکی است.
ما در این مطلب، به مروری کامل بر انواع درمانهای چاقی پرداختیم تا با کمک آن بتوانید به جنگ با چاقی خود رفته و آن را شکست دهید! امیدواریم که توانسته باشیم با بررسی مزایا و معایب این روشها، شما را در اتخاذ یک تصمیم آگاهانه برای سلامتیتان یاری کرده باشیم.
لطفاً هرگز این نکته را فراموش نکنید که پیش از انجام هر اقدامی در مورد سلامتی خود، میبایست با یک فرد متخصص مشورت کنید. سلامتی انسان امری بسیار حساس است، طوری که کوچکترین تصمیمات غلط میتواند بدترین و ناگوارترین پیامدها را به همراه داشته باشد.