[vc_row][vc_column width=”1/1″][box_header title=”درمان و پیشگیری با جراحی متابولیک” type=”h2″ bottom_border=”1″ animation=”0″ top_margin=”none”][vc_single_image image=”3848″ css_animation=”top-to-bottom” alignment=”center” border_color=”grey” img_link_target=”_self” img_size=”medium”][vc_column_text]
دکتر عبدالحسینی، فوق تخصص لاپاراسکوپی وجراحی متابولیک
رهایی از چاقی و دیابت
«سوخت وساز» بدن در اصطلاح پزشکی «متابولیسم» خوانده می شود؛ بر هم خوردن تناسب طبیعی بدن در این حوزه، زمینه ساز بروز گستره ای از بیماری ها می باشد که امروزه بار عظیمی را بر دوش نظام سلامت و جامعه ی انسانی نهاده است. اصلاح این اختلالات به شیوه ی جراحی تدبیری روز آمد و در عین حال کارا است، که موضوع شاخه ای از علم پزشکی با عنوان «جراحی متابولیک» می باشد. این دست اعمال جراحی، در راستای اصلاح و درمان هر چه افزون تر بیماری هایی نظیر دیابت، فشارخون، چربی خون نامتناسب و جز آن بوده و عمدتا بر روی اندام های گوارشی انجام میشود. به دلیل اهمیت فراوان این دست بیماری ها و لزوم درمان به هنگام متناسب آنها، به نزد دکتر عبدالحسینی رفتیم تا با ایشان در این خصوص گفتگو کنیم. دکتر محمدرضا عبدالحسینی جراح عمومی، فلوشیپ لاپاراسکوپی و جراحی متابولیک که رشته جراحی عمومی را در دانشگاه تهران، رشته تخصصی جراحی را در دانشگاه شهید بهشتی و مقطع فلوشیپ جراحی لاپاراسکوپی را در دانشگاه ایران گذرانده است. همچنین یک دوره ی تکمیلی را هم در دانشگاه استراسبورگ فرانسه گذرانده است.
اگر امکان دارد راجع به فلوشیپ تخصصی جراحی لاپاراسکوپی و جراحی متابولیک توضیح دهید.
جراحی های لاپاراسکوپی شامل جراحی بیماری هایی می شود که داخل شکم انجام می شود ولیکن برای درمان آن ما از مسیر آسیب رسان کمتری استفاده می کنیم. من برای شما جراحی کیسه صفرا را مثال می زنم که اگر بخواهد به صورت عادی عمل شود شکم برشی می خورد که از طریق آن برش به کیسه صفرا دسترسی پیدا می کنند و کیسه صفرا را در می آورند در حالی که در روش لاپاراسکوپی این برش ها را حذف می کنند و فقط از طریق سوراخ هایی که روی پوست ایجاد می شود و از لابه لای عضلات وسایل تخصصی لوله مانندی را تعبیه می کنند که این وسایل کیسه صفرا را بر می دارد و جدا می کند و از طریق همین لوله ها بیرون می آورد. بنابراین با این کار هوای آزاد به روده ها نمی خورد و در واقع چسبندگی بعد از عمل روده ها ایجاد نمی شود وعفونت زخم که عارضه شایعی بعد از عمل جراحی باز است در این اعمال جراحی دیگر رخ نمی دهد. ما به کرات می بینیم افرادی که جراحی لاپاراسکوپی شدند به دلایل دیگر وقتی داخل شکم را نگاه کردیم دیدیم چسبندگی در کار نیست در حالی که بر عکس آن را زیاد دیده ایم، افرادی که جراحی باز کرده اند و ما وقتی به دلایل دیگری داخل شکم را نگاه کرده ایم روده ها به هم چسبیده اند. از طرف دیگر فتق های بعد از عمل جراحی هم به دنبال عمل های جراحی باز خیلی زیاد است. یکی از اعمال جراحی شایعی که داریم فتق های برشی هستند که در جراحی های باز ایجاد می شوند در حالی که در جراحی لاپاراسکوپی ما اصلا عضله یا جداره شکمی را نمی بریم فقط از لابه لای آن ها وسایلی را تعبیه می کنیم و عمل جراحی خود را انجام می دهیم و بر می گردیم بنابراین آسیب کمتری به بیمار می زند و از نظر علمی هم ثابت شده که بیماران از نظر استرس فاکتورهایی که در خون آن هاست بعد از این عمل جراحی به مراتب کمتر اعمال جراحی باز هستند، بازگشت به کار خیلی سریع تری دارند و در کل کار ریکاوری بیماران خیلی خوب انجام می شود.
در معرفی فلوشیپ و تخصص شما، ما به مقوله چاقی برخوردیم. درمانگاهی که جدیدا با همت بیمارستان و همکاری شما راه اندازی شده است کلینیک چاقی است. اگر ممکن است درباره آن بیشتر برای ما توضیح دهید.
جراحی متبولیک که شامل جراحی های چاقی و دیابت هم می شود که در واقع می توان به آن ها اعمال جراحی پیش گیرانه گفت. اعمال جراحی بیماری های خاموش که در ادامه کارشان فرد را دچار معضلات و مشکلاتی می کنند و اگر ما آن ها را با آسیب کمتر درمان کنیم ودرمان پیشگیرانه کنیم از خسارت های بعدی که بیمار با آن مواجه می شود می توانیم به مراتب کم کنیم. برای مثال عمل جراحی چاقی، درحال حاض فردی که چاق است شاید در نظر عموم سالم به نظر برسد در حالی که همین چاقی برای این افراد معضلاتی مثل آرتروز زانو، دیابت، فشارخون، آپنه تنفسی و هزاران بیماری دیگر به دنبال دارد. مثلا سرطان کولون، سرطان پروستات و سرطان سینه در افراد چاق به مراتب بیشتر است یعنی چاقی باعث این بیماری می شود. فرد چاق به خاطر سلول های چربی که دارد مقاومت به انسولین بیشتری دارد بنابراین مستعد دیابت است در 80% موارد این ها با هم یکی می شوند بنابراین نیاز به درمان دارد و اگر درمان نشود فرد در آینده دچار یکی از همین بیماری ها می شود و او را از بین می برد. اثبات شده که تا 25 الی 30 سال به دنبال جراحی چاقی افزایش طول عمر را داریم بنابراین جراحی چاقی جراحی پیش گیرانه ای است که به راحتی می تواند فرد را بعد از 2 تا 3 روز بستری در بیمارستان مرخص کند و بعد از آن فرد به زندگی خود ادامه دهد ولیکن به مرور در طی 5 تا 7 ماه چیزی حدود 30 تا 50 کیلو وزن کم می کند و اضافه وزنی که دارد را از دست می دهد و این کاهش وزن در طی 3 سال، 5سال، 10 سال باقی می ماند و این طور نیست که دوباره عود کند.
در این روش چه عاملی باعث می شود که فرد در طی این مدت وزن کم کند؟
اعمال جراحی چاقی بر روی معده و روده انجام می شود و دو مقوله جذب مواد غذایی و ذخیره مواد غذایی انجام می شود. ذخیره مواد غذایی در معده انجام می شود و ما در اعمالی که انجام می دهیم سعی می کنیم ذخیره سازی غذا را که در معده است تا حد امکان محدود کنیم. از طرف دیگر بعضی از افراد مشکل ذخیره کردن ندارند مثلا کسانی که علاقه مند به مصرف شیرینی، بستنی و نوشابه هستند و یا افرادی که ریزه خواری دارند نیازی به ذخیره کردن غذا ندارند. آنقدر آرام آرام ولی به صورت مستمر انرژی و کالری را به بدن خود می رسانند که بدن با دریافت زیادی انرژی مواجه است که نمی داند که آن ها را چطور استفاده کند، افراد تحرک هم ندارند و همواره پشت میز می نشینند و بنابراین کالری هم نمی سوزانند. این کالری اضافه در بدن آن ها تبدیل به بافت چربی می شود و یک کارخانه چربی سازی در کبد آن ها راه می افتد که مدام این چربی ها را در مناطق مختلف بدن آن ها ذخیره می کند و ما با کاری که می کنیم برای این افراد سوء جذب ایجاد می کنیم یعنی یک طولی از روده را از مسیر خارج می کنیم، از شکم در نمی آوریم و فقط از مسیری که غذا در آن ها رد شود خارج می کنیم که غذا دیگر در این طول اضافه تر روده رد نشود و در واقع جذب کمتری اتفاق بیفتد و این افراد کالری کمتری دریافت کنند. هم قدرت جذب کمتری دارند . به دنبال این قضیه افراد دچار کاهش وزن می شوند یعنی اگر هم بخواهند نمی توانند کالری زیادی به خود برسانند. هر چند ما از بیماران خود می خواهیم بعد از عمل جراحی با ما همکاری کنند، هم از نظر رژیم و هم از نظر ورزش کالری بسوزانند تا آن جایی که ما می دانیم باز هم کالری اضافه دارند. این کالری بایستی سوخته شود. در جریان کارهای بیماران هم هستیم و می بینیم کسانی که بعد از عمل به توصیه های ما گوش می کنند به راحتی وزن کم می کنند و خیلی هم خوب وزن کم می کنند و روی وزن خود می مانند. افرادی هم که ما می خواهیم پوست اضافه نیاورند و پوستشان شل نشود باز با گوش کردن به حرف های ما بعد از عمل به مراتب مشکل اضافی پوست را هم ندارند.
در کم کردن وزن ممکن است عوارضی وجود داشته باشد. آیا عوارض شایعی در عمل لاپاراسکوپی وجود دارد؟
بله من همیشه به بیماران توصیه می کنم باید بر اساس شرایط خود وزن کم کنند. جراحی لاپاراسکوپی یکی از آن هاست به اینگونه که روده ها را به نوعی دست کاری می کنند و این ممکن است در آینده چسبندگی مختصری داشته باشد که انجام عمل لاپاراسکوپی آن ها را به حد اقل می رساند. دوم کمبود ویتامین های B12، آهن و کلسیم است که در این افراد ممکن است به خاطراختلال سوء جذب ایجاد شود. اگر در حال حاضر یک فرد چاق را در نظر بگیریم کمبود ویتامین D و کلسیم دارد و تقریبا 95% بیماران این کمبود را دارند و حل هم نشده است. کم خونی و فقر آهن و کمبود ویتامین B12 هم اگر ما به بیماران روزانه یک قرص مولتی ویتامین بدهیم و این را ادامه دهند خیلی بعید به نظر می رسد که با آن مواجه شوند. بنابراین ما به بیماران خود توصیه می کنیم بعد از عمل به صورت روزانه یک قرص مولتی ویتامین مینرال ایرانی را استفاده کنند چرا که ما این را آنالیز کردیم و دیدیم که این تا آخر عمر برای آن ها کافی است. ما باز هم بیماران را 3، 6 یا 8 ماه بعد از عمل پایش می کنیم که اگر کمبود کلسیم یا مولتی ویتامین داشته باشند اضافه بر این قرص مولتی ویتامین به آن ها می دهیم و این مشکل را حل می کنیم. عامل دیگری که بیماران از آن می ترسند خود عمل جراحی است. هر فرد چاق که می خواهد عمل شود عارضه هایی برای او به دنبال دارد مثل آمبولی چربی، آمبولی لخته خون یا نشتی از محل بخیه که این ها هم بر اساس آمار جهانی چیزی حدود 3/0% است یعنی از هر 1000 نفر 3 نفر ممکن است خونریزی کند و یا چیزی حدود 5 نفر از این هزار نفر ممکن است نشتی داشته باشند یا آمبولی کنند. (آمبولی یعنی در پای آن ها لخته خونی به واسطه بیهوشی که دارند ایجاد شود و حرکت کند یا در پا بماند و پا را متورم کند و یا این که لخته کنده شده و به ریه برود). این هم در حد 3 الی 4 نفر در هر 1000 نفر وجود دارد البته بر اساس کارهای پیش گیرانه ای که ما انجام می دهیم مثلا به بیماران می گوییم آسپرین نخورند برای اینکه ایجاد خونریزی نکند یا به بیماران قبل از عمل آمپول هپارین می زنیم که از لحته شدن جلوگیری کند، به بیماران توصیه می کنیم که تا 3 هفته بعد از عمل جوراب واریس بپوشند تا احتمال ایجاد آمبولی کم شود، به بیمار می گوییم به محض اینکه به هوش آمدند بلند شوند و راه بروند تا احتمال ایجاد آمبولی را کم کنیم. بدین ترتیب خداروشکر من تا حالا بین بیمارانی که عمل انجام داده ام این مشکلات را نداشته ام. خونریزی از لب منگنه ها ممکن است ایجاد شود که کشنده نیست، ممکن است فقط یک بار اضافه تر اتاق عمل برده شود که جلوی آن رگی که دارد خونریزی را ادامه می دهد گرفته شود ولی باعث مرگ نمی شود. با این احوالات این عمل جراحی هم مثل هر عمل جراحی دیگری احتمال خطر فوت را دارد. یک در صد در آمار جهانی وجود دارد و چون ما به این عقیده هستیم که ما داریم یک بیماری را درمان می کنیم و در واقع می خواهیم یک فاکتور منفی را حذف کنیم پس باید در این زمینه ریسکی هم بکنیم.
این ریسک کمترین حالت را دارد و یک در صد است ولیکن خداروشکر تا الان ما این مورد را نداشته ایم انشاءا… که باز هم نداشته باشیم و شرمنده بیماران خود نباشیم.
آقای دکتر لطفا بفرمائید که آیا هر فرد چاقی بیمار است؟
ما چاقی را بر اساس شاخص توده بدن یعنی BMI می سنجیم که اگر قد را به توان 2 بر اساس متر برسانیم و وزن را بر اساس کیلوگرم تقسیم بر این عدد می کنیم و اگر عدد حاصله بین 20 تا 25 باشد نرمال است، 25 تا 30 اضافه وزن می باشد که شاید آن موقع درمان های چاقی موضعی شاید به درد بخورد، عدد بیشتر از 30را ما چاق حساب می کنیم که از این به بعد 5 واحد 5 واحد در نظر گرفته می شود، یعنی 30 تا 35 چاقی درجه یک، 35 تا 40 چاقی درجه دو و بالای 40چاقی درجه سه یا چاقی مرضی یا مفرط به آن می گوییم. در حاضر بیمه به چاقی بالاتر از 40 تعلق می گیرد یعنی بیمه هزینه های درمان این افراد را پرداخت می کند. بنابراین چاقی بالای 40 راما به عنوان مرضی الان در پروتکل درمانی کل کشور درمان می کنیم. ولی اگر کسی بالای 35 باشد و دیابت داشته باشد می توان آن فرد را هم شامل بیمه در نظر گرفت و
درمان کرد.
شما در طول مدتی که در این بیمارستان هستید و افراد را معاینه می کنید. وضعیت جسمانی کارکنان ناجا را نسبت به کل جامعه چگونه ارزیابی می کنید؟
میزان چاقی در کشور ما رو به فزونی است و کنترلی هم روی این امر نمی شود. مردم باید ورزش کنند و غذاهای کم کالری استفاده کنند و مرتب برای سرگرمی غذا نخورند. من احساس می کنم یکی از سرگرمی های شایعی که مردم مادارند خوردن است در حالی که این کالری رساندن به بدن بایستی طوری سوخته شود و اگر برنامه ای برای سوزاندن آن نباشد چاقی زیاد می شود. من در این بیمارستان می بینم که کارکنان نیز مانند سایر افراد جامعه چاق هستند و افرادی هم که چاقی مرضی یعنی بالای 35 تا 40 دارند زیاد هستند که باید به نحوی به آن ها کمک کرد. رژیم غذایی و ورزش حدود 10% می تواند در دراز مدت به کاهش وزن کمک کند. اما 90% چاقی از بین نمی روند و باید به فکر چاره باشیم و به نظر من چاره کار همان جراحی است که ما الان برای درمان آن انجام می دهیم. ما جراحی دیگری به نام جراحی دیابت داریم که از روی اعمال جراحی چاقی به این نتیجه رسیدیم و ما با فعل و انفعالی که روی روده ایجاد می کنیم باعث درمان دیابت در این عمل ها می شود و به این نتیجه رسیدیم که دیابت تیپ 2 نوعی بیماری روده است تا بیماری غده پانکراس و الن ما افراد دیابتی را هم با این امر تحت درمان قرار می دهیم ولی فعلا در حد تحقیقاتی است که اگر این قضیه هم اثبات شود که من الان روی 300 تا 400 نفر از بیمارانی که دیابت دارند برسی کردم دیدم که به راحتی این ها را درمان کرده است و این افراد از روز بعد از عمل ناز به انسولین و قرص های دیابت حدود 95%کم شده است.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
